Blog voor kids: Een achtbaan aan emoties? COVID-19 dagboek studie
Was je blij, boos, verdrietig of angstig toen de scholen dicht gingen om het coronavirus te stoppen? En vond je het vervelend dat je je vrienden en vriendinnen niet meer kon zien? Wij hebben in een dagboek studie bij kinderen van 9 tot 12 jaar onderzocht hoe ze zich voelden toen de scholen dicht gingen.
Door de COVID-19 pandemie is de wereld van kinderen en pubers op z'n kop gezet. Juist vanaf een jaar of 9 worden vrienden steeds belangrijker voor je en ga je steeds vaker met vrienden en andere leeftijdsgenoten om. Toen de scholen dicht gingen om het coronavirus te kunnen stoppen werd je gedwongen om thuis te blijven en had je daardoor minder of geen contact met je vrienden.
Omdat we weten dat vrienden heel belangrijk zijn op die leeftijd wilden we onderzoeken hoe kinderen van 9 tot 12 jaar zich voelden toen de scholen dicht gingen. We hebben daarom kinderen gevraagd om vier keer één week lang een dagboek bij te houden. We stuurden ze elke dag een link naar een website toe waar we ze vragen stelden over hoe ze zich voelden. Of ze zich bijvoorbeeld boos of verdrietig voelden, of juist blij waren. We vroegen ook hoe vaak ze hun vrienden zagen of hoe vaak ze contact hadden via Whatsapp, of andere social media. We waren ook heel nieuwsgierig hoe goed hun band was met hun vrienden.
Waarom wilden we dit allemaal weten? Nou, uit eerder onderzoek weten we dat als je veel wisselt in hoe je je voelt er een grotere kans is dat je je later meer angstig of depressief kunt voelen. We wilden daarom weten of kinderen tijdens de coronacrisis zich boos, verdrietig, blij of angstig voelden en of dat veel wisselde. We wilden ook nog weten of het hebben van vrienden en hoe goed je met je vrienden omgaat ervoor zorgt dat je minder boos of verdrietig bent.
We zijn nu heel druk bezig met alle antwoorden op de dagboekvragen te bekijken. Zodra we daar helemaal klaar mee zijn schrijven we daar een artikel over zodat andere onderzoekers, en de mensen die beslissen of de scholen dicht moeten, ook weten wat de kinderen voor antwoorden gaven op de vragen.
Natuurlijk laten we dat jullie ook weten en zullen we op deze website schrijven wat er uit het onderzoek is gekomen. Hou deze website dus goed in de gaten! Als je vragen hebt mag je ons altijd een e-mail sturen.
(Geschreven door Kiki Zanolie en Marieke Bos; gepost op 12-09-2020)
Blog voor kids: Kijkje in de spiegel
Het zelfbeeld
Vanmorgen bij het opstaan heb je waarschijnlijk ook even in de spiegel gekeken. Hierbij gingen er vast meerdere gedachten door je hoofd. Deze gedachten kunnen gaan over hoe je eruit ziet, of je wel slim genoeg bent om de toets vandaag te halen, maar ook of je jezelf wel behulpzaam vindt naar je vrienden. Dit zijn gedachtes die gaan over hoe je jezelf ziet; je zelfbeeld.
Je zelfbeeld wordt voor een groot deel gevormd door hoe je over jezelf nadenkt, maar ook door het kijken en luisteren naar andere mensen. De grootste invloed komt van mensen die belangrijk voor je zijn, zoals je ouders en vrienden. Wanneer je jong bent zijn het voornamelijk je ouders die een grote invloed hebben op je zelfbeeld. Als je ouders zeggen dat je iets heel goed hebt gedaan, dan ga ook jij denken dat je daar heel goed in bent. Daardoor heb je wanneer je jong bent vaak een heel positief zelfbeeld.
Je zelfbeeld verandert wanneer je in de adolescentie komt. De adolescentie is een periode tussen kind zijn en volwassen zijn en begint wanneer je in de puberteit komt. Als klein kind hielp je vader of moeder je waarschijnlijk met aankleden en haren kammen. Nu je ouder wordt mogen ze dat nu misschien niet meer doen omdat je dit per se zelf wil doen, want anders ziet het er naar jouw mening niet uit. Tijdens de adolescentie ga steeds meer nadenken over deze dingen.
Tijdens de adolescentie ontwikkelt en verandert je zelfbeeld. Je gaat met steeds meer mensen om, zoals vrienden en klasgenootjes. Zij beïnvloeden je zelfbeeld, doordat je jezelf gaat vergelijken met hen. Je vindt het ook belangrijk wat anderen over je denken. Helaas is niet iedereen altijd zo positief over je als bijvoorbeeld je ouders zijn. Zij zijn vaak je grootste fan. Dat is een van de redenen waarom je zelfbeeld rond je 15e jaar negatiever is dan toen je kind was. Maar vaak wordt je zelfbeeld dan wel realistischer (Harter et al., 2006).
Hoe zit het met zelfbeeld en de hersenen? Verschillende gebieden in de hersenen zijn actief wanneer je over jezelf en anderen nadenkt. Als je over jezelf nadenkt is een gebied aan de binnenkant van je voorste gedeelte van de hersenen actief (Van der Cruijsen et al., 2018). Als je over een ander nadenkt maakt het zelfs uit of je diegene goed kent of niet. Als je diegene goed kent is een lager gebied in de voorste gedeelte van je hersenen actief, terwijl dit juist een hoger gebied is als je iemand niet goed kent. Een tweede gebied dat actief wordt als je over jezelf nadenkt zit aan de buitenkant van je hersenen aan de zijkant. Met een moeilijk woord noemen we dit het temporale pariëtale knooppunt.
Volgens sommige onderzoekers hebben hoogbegaafde jongeren meer moeite om een positief zelfbeeld te vormen (b.v. Betts, 1986). Het lastige is alleen dat hier weinig wetenschappelijk onderzoek naar gedaan is, of dat de resultaten van verschillende onderzoekers elkaar tegenspreken Er is wel veel onderzoek gedaan bij hoogbegaafde kinderen en adolescenten naar de relatie tussen leerprestaties of versnellen en hun zelfbeeld (b.v. Subotnik et al., 2011). Versnellen lijkt in de meeste gevallen positief uit te pakken, vooral op sociaal gebied (Hoogeveen et al., 2012). Om een positief zelfbeeld te ontwikkelen is het belangrijk om positieve relaties met leeftijdsgenootjes te hebben (Diehl et al., 2011).
Dat er zoveel verschillen gevonden worden in onderzoeken onder hoogbegaafde kinderen en adolescenten laat zien dat er niet zoiets bestaan als ‘de hoogbegaafde’. We zijn allemaal uniek!
(Geschreven door Manon Vleeming en Kiki Zanolie; gepost op 11-03-2020)
Voor meer informatie over zelfbeeld en de ontwikkeling in de hersenen kijk op www.kijkinjebrein.nl
De hersengebieden die actief zijn als je over jezelf nadenkt, het frontale hersengebied en het temporale pariëtale knooppunt.
(Bron: www.kijkinjebrein.nl)
Het frontale hersengebied dat actief is als je over iemand nadenkt die je goed kent.
(Bron: www.kijkinjebrein.nl)
Het frontale hersengebied dat actief is als je over iemand nadenkt die je niet goed kent.
(Bron: www.kijkinjebrein.nl)
Blog voor kids: Vrienden zijn belangrijk!
Het is heel leuk om vrienden te hebben. Je kunt samen spelen en leuke dingen doen, zoals samen filmpjes op YouTube kijken, muziek luisteren of buiten spelen. Wanneer je in de adolescentie komt worden vrienden steeds belangrijker. Het is niet alleen leuk om vrienden te hebben, je leert ook dingen van elkaar en vrienden beschermen je.
De adolescentie begint wanneer je in de puberteit komt. Je lichaam verandert door hormonen en je wordt steeds zelfstandiger. Je ouders zijn er heel erg aan gewend om je veel te helpen. Maar jij wilt steeds minder vaak geholpen worden door je ouders. Dat komt omdat je langzaamaan volwassen aan het worden bent. Je gaat ook steeds meer nieuwe dingen ontdekken. En wat is nou leuker om dat te doen met vrienden?
Door om te gaan met vrienden kan je veel dingen leren. Ten eerste leer je hóe je met elkaar om moet gaan. Ten tweede leer je veel over jezelf als je met vrienden om gaat en krijg je meer zelfvertrouwen. Deze dingen zijn erg belangrijk voor je eigen ontwikkeling en helpen je om goed met andere mensen om te gaan. Het helpt je ook om nieuwe vrienden te maken, wat spannend kan zijn. Als je bijvoorbeeld in een nieuwe klas komt en je kent nog helemaal niemand kan het spannend zijn om op anderen af te stappen. Sommige kinderen vinden dit spannender dan andere.
Vriendschappen zien er in elke fase van je ontwikkeling anders uit. Als 13-jarige heb je andere verwachtingen van vriendschap dan een 6-jarige. Dat heeft te maken met wat we ‘sociale ontwikkeling’ noemen. Als je jong bent is een vriend al gauw iemand waar je mee speelt, en als je de volgende dag met iemand anders speelt is dat je vriend. Hoe ouder je wordt hoe meer waarde je aan vriendschap gaat hechten en hoe belangrijker het wordt om je begrepen te voelen in de vriendschap.
Tot nu toe werd vaak gedacht dat hoogbegaafde kinderen sociaal achter lopen ten opzichte van hun leeftijdsgenootjes. Maar er zijn steeds meer onderzoeken die laten zien dat hoogbegaafd kinderen in hun sociale ontwikkeling juist vooruit lopen op hun leeftijdsgenootjes (Masden et al., 2015). Dat maakt het soms wel lastiger in de klas. Stel je maar eens voor dat een 5-jarige aan een vriendinnetje vraagt om tijdens de pauze samen te spelen. Het vriendinnetje vindt dat goed, maar vergeet dat in de pauze en gaat met iemand anders spelen. Het 5-jarige meisje zal daar heel verdrietig om zijn en vraagt zich af of ze nog wel vriendinnen zijn. Ze hadden toch een afspraak gemaakt? Waarom houdt ze zich daar niet aan?
Iedereen heeft behoefte aan vriendschap. Als dat niet met leeftijdsgenootjes lukt zien we vaak dat hoogbegaafde jongeren vriendschap vinden bij oudere jongeren of andere hoogbegaafde jongeren. Het is altijd fijn om iemand te vinden die dezelfde dingen leuk vindt die jij leuk vindt.
Maar hoe komt het dat het goed voelt om met vrienden om te gaan? Als je met je vrienden omgaat is het striatum actief, dit is een hersengebied dat gevoelig is voor beloningen (Braams et al., 2014). Het geeft dus een fijn gevoel om met je vrienden om te gaan! Ook andere gebieden worden actief, bijvoorbeeld als je je probeert te verplaatsen in wat een ander denkt of voelt, of als je een vriend helpt. Onderzoekers noemen deze hersengebieden het ‘sociale brein’ (Blakemore et al., 2008). Jongeren die veel met vrienden omgaan zijn ook beter beschermd tegen vervelende sociale ervaringen, bijvoorbeeld als je niet mee mag spelen op het speelplein.
Omdat je sociale vaardigheden en je hersenen nog volop in de groei zijn tijdens de adolescentie is het belangrijk om veel met vrienden om te gaan. Vriendschappen in de adolescentie helpen je namelijk om een goede basis te leggen voor nieuwe relaties. Vriendschappen beschermen je ook tegen vervelende ervaringen en helpen je om je fijn te voelen. Vrienden zijn dus belangrijk!
(geschreven door Quinten Post en Kiki Zanolie; gepost op 10-03-2020)
Voor meer informatie over vriendschappen en de ontwikkeling van de hersenen kijk op www.kijkinjebrein.nl